Janak Raj Sapkota

नेपाली पत्रकारिताको दुर्दसा


मैले आजसम्म नेपाली पत्रकारिताको चरित्र र दिशा बुझ्न सकेको छैन्।नेपाली संचार जति अबुझ पहेली अरु कुनै चिज होला। यो जति वृहत छ त्यति नै जटिल पनि। नेपाली पत्रकारिताको चिरफार गर्नु आजकोदुनियका लागि सबैभन्दा महान काम हो।
अखबार रेडियो र टेलीभिजन कम्पनी स्थापनाको निहितार्थ के हो भन्ने कुराको विषयमा जति वढे भाषण गरिएका छन। त्यति नै कम उद्धेश्यअनुसारको काम भएका छन्। पत्रकारिताको सैद्धान्तिक पढाइ र यसको व्यवहारिक प्रयोग त आजसम्म खोलाको दुई किनार भएको सत्य नै हो। तर यतिखेर मिडिया राजनीतिको वहुल चरित्रमा राजनीतिक दलको रक्षा कवजका रुपमा स्थापित हुने थालेको छ। यसका पछाडी सम्पादक र प्रकाशकको बौद्धिक वाध्यता भन्दा आर्थिक वाध्यता वढी सघन हुने गरेको छ।
च्याउसरी खुलेका टेलीभिजन, रेडियो र अखबार के को लागि संचालित छन र कसरी संचालित छन भन्ने विषयमा आजसम्म वहसको प्रारम्भ भएको छैन्। पत्रकारको दशा र दिशाका विषयमा पनि चर्चा नभएको सत्य नै हो। अरेक नयाँ टेलिभिजन खुल्नु अगावै मिडीया जगतमा त्यसको उद्धेश्य र रहस्यका बारेमा अनेकन चियागफहरु हुने गरेका छन्। त्यस्ता चिया गफहरु जति सतही भएपनि त्यसले नेपाली पत्रकारितको केही प्रवृत्तीहरुलाई बोकेको छ।
एउटा वाइट रेडियो र टेलीचिजनमा वजाएपछि वेलुका उसकै आथित्यमा सोमरस पान गर्न दौडने पत्रकार साथीको अवस्था देख्दा पत्रकारितको वास्तविक स्थितको ज्ञात हुन्छ। यो प्रवृत्तीका नेपाली पत्रकारितामा आजदेखी मौलाएको होइन। यसका पछाडी कति वाध्यताहरु छन भन्ने कुरा पनि वहसको अलग विषय हो। तर यसले नेपाली पत्रकारिताको दीनहीन प्रवृत्तीलाई संकेत गर्दछ।