Janak Raj Sapkota

0 Comments

ओठे प्रतिबद्धतामात्रै

रामजी दाहाल

पछिल्लो समयमा विश्वव्यापी रूपमा सञ्चारकर्मीहरू असुरक्षित हुने क्रम बढेको छ । समाचार लेखेकै कारण सन् २००९ मा विश्वभरका १ सय ३७ जना सञ्चारकर्मीको हत्या भयो । सञ्चारकर्मीहरू कति असुरक्षित छन् भन्ने बुझ्न प्रेस तथा अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताका पक्षमा कार्यरत एउटा अन्तर्राष्टिय संस्था कमिटी टु प्रोटेक्ट जर्नालिस्ट -सीपीजे) को यो तथ्यांक काफी छ । उसले यो वर्षलाई पत्रकारहरू मारिएको सबैभन्दा दुःखद वर्ष भनेको छ । यसअघि एकै वर्षमा यति धेरै सञ्चारकर्मीको हत्या भएको थिएन । अघिल्लो वर्ष सन् २००८ मा १ सय ९ जना पत्रकारको हत्या भएको थियो । यसरी मारिनेमा छापामाध्यमका पत्रकारहरू बढी छन् भने न्युज बिटका हिसाबले राजनीति र युद्ध संवाददाता । सीपीजेले पत्रकारहरूको हत्यालाई लिएर यो दसकलाई दुर्दान्त दसकको अन्त्य भनेको छ । सीपीजेका अनुसार, सन् २००९ मा फिलिपिन्समा सबैभन्दा बढी ३८ जना पत्रकार मारिए भने मेक्सिकोमा १३ र सोमालियामा ९ जना । सञ्चार सुरक्षालाई सरकारले गम्भीरतापूर्वक नलिँदा सञ्चारकर्मीमाथि हत्या, आक्रमण र दुव्र्यवहारका घटना बढेको उसको निचोड छ ।

प्रेस स्वतन्त्रता हननका यी र यस्ता घटना नेपालमा पनि दोहोरिएका छन् । अघिल्लो वर्ष समाचार लेखेकै कारण नेपालमा दुईजना पत्रकारको हत्या भएको थियो । यो वर्ष पत्रकारले ज्यानै गुमाउनु नपरे पनि आपराधिक समूहबाट दुईजना सञ्चार उद्यमीको हत्या भयो । २४ माघमा काठमाडौंका सञ्चार उद्यमी जमिम साहको लाजिम्पाटमा हत्या भएको एक महिना नबित्दै जनकपुरका अर्का सञ्चार उद्यमी अरुण सिंघानियाको १७ फागुनमा अज्ञात व्यक्तिहरूले जनकपुरमा गोली हानी हत्या गरे ।

यो वर्ष पनि दल, तिनका भ्रातृसंस्था र सुरक्षाकर्मीहरूबाट प्रेस स्वतन्त्रताप्रति गरिएका प्रतिबद्धता विपरीत निरन्तर आक्रमण जारी रह्यो । सञ्चारकर्मी र सञ्चारगृहमाथिको आक्रमण, हस्तक्षेप र धम्कीका घटनामा कमी आएन । यो वर्ष देशभर प्रेस स्वतन्त्रता हननका १ सय ६९ घटना भए । नेपाल पत्रकार महासंघका अनुसार समाचारकै विषयलाई लिएर यो वर्ष पत्रकारहरूले बढी मात्रामा धम्कीको सामना गर्नुपर्‍यो । प्रकाशित समाचारका विषयलाई लिएर ९५ जना पत्रकारलाई धम्की आयो । यो मामलामा माओवादी अघिल्लो वर्षजस्तै अगाडि देखियो । जेठ १० मा अर्घाखाँचीस्थित कान्तिपुर संवाददाता वीरेन्द्र केसीलाई पत्रिकामा प्रकाशित समाचारको विषयलाई लिएर माओवादीको जिल्ला नेतृत्वले ज्यान लिने धम्की दियो । फागुन २ मा पाल्पा दैनिकका सम्पादक एनआर पौडेललाई एनेकपा माओवादीका पाल्पा जिल्ला सेक्रेटरी नेत्र पाण्डेले ज्यान मार्ने धम्की दिए । आफू र पार्टी विरुद्ध समाचार लेखेको भन्दै सेक्रेटरी पाण्डेले सपरिवार अपहरण गरेर 'सिध्याउने' धम्की दिएका थिए । सञ्चारकर्मीलाई धम्क्याउनेमा दलसम्बद्ध कार्यकर्तामात्र होइन, संविधानसभा सदस्य पनि छन् । रौतहटको क्राइम एक्सप्रेस डेलीका पत्रकार राजेन्द्रकुमार क्षत्रीलाई २८ फागुनमा प्रकाशित समाचारलाई लिएर सभासद बबन सिंहले धम्की दिएका थिए । यी केही प्रतिनिधिमूलक घटनामात्र हुन् । सञ्चारमाध्यमले गरेका टिकाटिप्पणीलाई सहन नसक्ने र आफू अनुकूल बनाउन धम्क्याउने, थर्काउने र आक्रमणमा उत्रने प्रवृत्ति ह्वात्तै बढेको छ ।

प्रकाशित/प्रसारित समाचारलाई लिएर सञ्चारकर्मीलाई धम्क्याउनेमात्र होइन, कार्यथलोमा बस्न नदिएका घटना यस वर्ष पनि दोहोरिएका छन् । जसका कारण यो वर्ष चारजना पत्रकार विस्थापित भए । पाँचथरस्थित कान्तिपुर दैनिकका संवाददाता लवदेव ढुङ्गाना र स्थानीय वर्तमान समय साप्ताहिकका सम्पादक कुमार ओझालाई समाचारको विषयलाई लिएर १३ असारमा वाईसीएल कार्यकर्ताले नियन्त्रणमा लिई हातपात र दुव्र्यवहार गरे । ज्यान मार्ने धम्कीपछि २० असारमा ढुङ्गाना र ओझा जिल्ला छोडी इलाममा विस्थापित भए । महासंघको मिसन टोलीले पत्रकार, स्थानीय प्रशासन, दल र नागरिक समाजसाग छलफल गरी ढुंगाना र ओझालाई कार्यथलोमा फर्काएको थियो ।

जनकपुर टुडे दैनिकका प्रकाशक सिंघानियाको हत्या भएको भोलिपल्टै सोही पत्रिकाका सम्पादक वृजकुमार यादवलाई एक साताभित्र मार्ने धम्की आयो । धम्कीपछि असुरक्षाका कारण पत्रकार यादव जनकपुर छाडी काठमाडौंमा विस्थापित भए । अवस्था सामान्य भएपछि पत्रकार यादव कार्यथलो फर्केका थिए ।

दल सम्बद्ध कार्यकर्ताले समाचार प्रकाशन, प्रसारण र बिक्री-वितरणमा समेत अवरोध पुर्‍याए । कतै आफ्ना बारेमा समाचार नआएका नाममा त कतै आफूले भनेजस्तो समाचार नआएका कारण अवरोध पुर्‍याइएका थिए । ६ साउनमा पत्रिका वितरणका लागि धुलिखेल पुगेको कान्तिपुर पब्लिकेसन्सको गाडी ताम्सालिङ संयुक्त सङ्घर्ष समितिका कार्यकर्ताले तोडफोड गरे । कतिपय ठाउँमा पत्रिका नियन्त्रणमा लिएर जलाउने काम भयो । दल, तिनका भ्रातृसंस्था र अन्य आपराधिक समूहमात्र होइन, राज्यका तर्फबाट पनि यो वर्ष सञ्चारकर्मीहरूले ज्यादती भोग्नुपर्‍यो । यसमा प्रहरी प्रशासन अगाडि देखियो ।

फागुन २ मा सिरहास्थित गोरखापत्र दैनिकका संवाददाता सन्तोष सुवेदीलाई वडा प्रहरी कार्यालय लहानबाट गस्तीमा खटिएका प्रहरी हवल्दार सन्तोष यादवको कमाण्डमा रहेका प्रहरी टोलीसहितका केही अपरिचित व्यक्तिहरूले दुव्र्यवहार र कुटपिट गरे ।

जनकपुर रेल्वे स्टेसनमा महिलामाथि भएको दुव्र्यवहारको घटनालाई लिएर स्थानीयवासीले गरेको विरोध प्रदर्शनको समाचार सङ्कलनार्थ पुगेका पत्रकारलाई प्रहरी उपरीक्षक श्याम खड्काको नेतृत्वको प्रहरी टोलीले घेरा हाली कुटपिट गरे । प्रहरीको लाठीचार्जबाट धनुषाका सातजना पत्रकार घाइते भए ।

सञ्चारमाध्यम र सञ्चारकर्मीमाथि भएका आक्रमणमा संलग्न दोषीहरूलाई सरकारले कानुनी दायरामा ल्याउनसकेको छैन । कानुनी दायरामा ल्याइएका कतिपयलाई सरकारले राजनीतिक रंगमा मुद्दा फिर्ता लिएका घटना पनि छन् । जसले गर्दा अपराधीको मनोबल बढेको छ, दण्डहीनतालाई मलजल मिलेको छ । विद्यमान दण्डहीनताका कारण प्रेस स्वतन्त्रता हननका घटना चुलिएका

हुन् । त्यसकारण सीपीजेले भनेजस्तै सञ्चारकर्मीको हत्या, आक्रमण र धम्कीका घटना दोहोरिन नदिन र दण्डहीनताको अन्त्यका लागि सरकारले नडग्मगाउने प्रतिबद्धता व्यक्त गर्नैपर्छ ।

-दाहाल नेपाल पत्रकार महासंघका सचिव हुन् ।)

dahalramjee@hotmail.com

स्रोतः कान्तिपुर दैनीक, ०६७–०१–२०

http://www.ekantipur.com/kantipur/news/news-detail.php?news_id=216328

About Post Author

people

Morbi leo risus, porta ac consectetur ac, vestibulum at eros. Fusce dapibus, tellus ac cursus commodo, tortor mauris condimentum nibh, ut fermentum massa justo sit amet risus.

Janak Raj Sapkota

ओठे प्रतिबद्धतामात्रै

About Post Author

people

.

.

About

Popular Posts

Instagram

Facebook

ओठे प्रतिबद्धतामात्रै

About Post Author

people

You may also like

.

.

About

Popular Posts

Instagram

Facebook